مسجد سلطان احمد (که در زبان ترکی «Sultanahmet Camii» نام دارد) مسجدی است که در شهر استانبول واقع شدهاست. این شهر که در زمان امپراطوری عثمانی طی سالهای ۱۴۵۳ تا ۱۹۲۳ پایتخت این کشور بودهاست، یکی از زیباترین شاهکارهای معماری اسلامی است که به علت وجود کاشیهای آبی رنگ در طراحی داخلی به «مسجد آبی» نیز شهرت دارد.
مسجد سلطان احمد در استانبول
مسجد سلطان احمد طی سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۹ به دستور سلطان احمد اول بنا شد و به همین دلیل پس از مرگ وی مسجد را مسجد سلطان احمد نامیدند. وی در همین مسجد دفن شدهاست. مسجد سلطان احمد در قدیمیترین بخش استانبول واقع شده که این منطقه در قبل از سالهای ۱۴۵۳ (میلادی) مرکز قسطنطنیه، پایتخت امپراطوری بیزانس، محسوب میشدهاست. این مسجد در نزدیکی هیپودروم قسطنطنیه واقع شدهاست و تا کلیسای بزرگ مسیحیان با نام ایا صوفیا فاصله اندکی دارد.
مسجد سلطان احمد طی سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۹ به دستور سلطان احمد اول بنا شد
مسجد سلطان احمد در چند قدمی سرای توپقاپی قرار دارد، کاخی که محل اقامت پادشاهان عثمانی تا سال ۱۸۳۵ بود و فقط تا ساحل بسفور چند دقیقهای فاصله دارد. اگر از دریا به مسجد نگاه کنید، قبهها و منارههای مسجد در بخش قدیمی شهر برجسته هستند و هدف سازندگان هم ایجاد چنین چشم انداز زیبایی بودهاست.
ساختار اصلی مسجد سلطان احمد تقریباً شبیه مکعب است که طول و عرض آن ۵۳ و ۵۱ است
مسجد سلطان احمد به عمد در مقابل عمارت ایا صوفیا ساخته شده تا نشان دهد که معماران عثمانی و مسلمان میتوانند رقبای سرسختی برای اجداد مسیحی خود باشند. با این وجود، معمار نتوانسته قبههایی بزرگتر از قبه عمارت ایا صوفیا بسازد و به همین دلیل تلاش کرده با تنظیم دقیق موقعیت قبهها، شبه قبهها و منارهها جلوهای زیبا را پدید آورد. علیرغم تلاش معمار، ابعاد ساختمان کوچکتر از ابعاد عمارت ایا صوفیا است که این مساله سلطان احمد را بسیار خشمگین کرد. بنابراین دو عمارت آثار تاریخی و معماری بسیار ارزندهای هستند که جلوهای منحصربهفرد را به این بخش از شهر میدهند.
نمای داخلی مسجد سلطان احمد
در غرب این مسجد را با نام مسجد کبود میشناسند چرا که در نقاشیهای طرح داخلی از رنگ آبی استفاده زیادی شدهاست. با این وجود، این نقاشی داخل مسجد بخشی از دکور داخلی اصلی نبوده و امروزه آنرا از دکور داخلی حذف کردهاند. بنابراین دکور داخلی مسجد دیگر منحصراً آبی رنگ نیست.
نمای داخلی مسجد سلطان احمد
سده فار محمد آقا، معمار سلطان احمد دستور داشت تا در ساخت زیباترین و مجللترین مکان عبادت مسلمانان در جهان از هیچ تلاشی فروگذار نکند. ساختار اصلی مسجد تقریباً شبیه مکعب است که طول و عرض آن ۵۳ و ۵۱ است. جهت گیری مسجد به گونهای است که وقتی مسلمانان نماز به پا میکنند، رو به سمت مکه داشته باشند و «محراب» در روبرویشان قرار داشته باشد. در واقع در بالای مکعب مجموعهای از قبهها و شبه قبهها فضا را تسخیر میکنند و به سمت قبه اصلی اوج میگیرند، قبه اصلی ۳۳ متر قطر و ۴۳ متر ارتفاع دارد. جلوه نهایی یک هماهنگی بینایی زیباست که چشم را به سمت انتهای قبه هدایت میکند.
تصاویر مسجد سلطان احمد در ترکیه
مسجد سلطان احمد (مسجد کبود) تنها مسجد ترکیهاست که شش مناره دارد. وقتی تعداد منارهها اعلام شد، عدهای از سلطان انتقاد کردند و وی را به علت تقلید از شش مناره مسجد الحرام در مکه سرزنش نمودند. وی با پرداخت مبلغی، مناره هفتم مسجد کعبه را ساخت تا این انتقادها را آرام کند.
دور تا دور صحن مسجد کبود در پایینترین قسمت توسط ۲۰۰۰۰ کاشی سرامیک دست ساز تزیین شدهاست که این سرامیکها در ازنیک (نیشای باستان) ساخته شدهاند. بخش بالایی نقاشی شدهاست. بیش از ۲۰۰ پنجره شیشهای نور را به درون صحن اصلی هدایت میکنند و از لوسترهای بزرگ نیز برای نورپردازی مسجد کمک گرفته شدهاست. در دکوراسیون مسجد کبود از آیاتی از قرآن استفاده شدهاست که بسیاری از آنها به خط سید کاظم غباری نوشتهاند که بزرگترین خطاط آن زمان بودهاست. صحن اصلی فرش شدهاست و این فرشها در زمان مقتضی تعویض میشوند.
نمای داخلی مسجد سلطان احمد
مهمترین بخش صحن داخلی مسجد سلطان احمد، «محراب» است که از مرمری با تراش ظریف و کنده کاری ساخته شده و دیوارهای کناری آن از جنس سرامیک است. در سمت راست محراب «منبر» قرار دارد که امام جماعت در زمان خطابه به هنگام نماز ظهر یا در روز جمعه یا روزهای تعطیل بر روی آن میایستد. طراحی صحن اصلی به گونهای است که حتی در زمان شلوغی همه افراد بتوانند امام جماعت را ببینند و سخنانش را بشنوند.
هر مناره سه بالکن دارد و تا چندی قبل «مؤذن» میبایست پنج بار در روز از یک پله مارپیچ باریک عبور میکرد تا اذان بگوید. امروزه از یک سیستم بلندگو استفاده میشود و صدای اذان که توسط مساجد همجوار نیز اکو میشود در اغلب مناطق قدیمی شهر به گوش میرسد. عده زیادی از مردم ترک و گردشگران در هنگام غروب در پارک روبروی مسجد جمع میشوند تا صدای اذان مغرب را بشنوند و با غروب آفتاب، نورپردازی زیبای صحن مسجد را تماشا کنند.
این آستانهی مطهر که در باب الصغیر شهر دمشق واقع است، یکی از زیارتگاههای شیعیان جهان میباشد. پس از واقعهی کربلا، در سال 61ق، سرهای مقدس شهدای کربلا از کوفه به شام فرستاده شد و جهت ایجاد رعب و فزع در دل مسلمین و مخالفین و به علامت پیروزی، در کوچه و بازار طواف داده شد.
سپس یزیدبن معاویه دستور دفن آنها را صادر کرد و سرهای مبارک را در باب الصغیر دفن نمودند. این آستانه، سرهای مطهر حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام)، حضرت علی اکبر (علیه السلام)، حضرت قاسم (علیه السلام)، جعفربن عقیل، جعفربن علی، حبیب بن مظاهر اسدی، حر ریاحی، عمربن علی، عبدالله بن علی، محمدبن علی، عبدالله ابن عوف، محمدبن مسلم، عبدالله بن عقیل، حسین بن عبدالله، ابن عوف، محمدبن مسلم، عبدالله بن عقیل، حسین بن عبدالله، علی بن ابیبکر و عثمان بن علی را در بر دارد.
سیدمحسن امین، این آستانهی مقدسه را بدون شک و تردید مدفن سرهای بریدهی شهدای کربلا میداند ولی در تعداد سرهای مطهری که مدفوناند تردید دارد و مینویسد: «بعد از سال 1321ق در مقبرهی مشهور به باب الصغیر دمشق آستانهای را دیدم که بر روی آن سنگی بود و بر سنگ مذکور چنین ذکر گشته بود: هذا مدفن رأس العباس بن علی و رأس علی بن الحسین الاکبر و رأس حبیب بن مظاهر. آنگاه بعد از چند سال این آستانه را خراب نمودند و تجدید بنا کردند و این سنگ را برداشتند و ضریحی را داخل آستانه نصب نمودند و نام جمعی از شهدای کربلا را به آن اضافه کردند ولی در حقیقت این آستانه منسوب به سرهای شریف سه نفر است که در بالا نام آنها را ذکر نمودیم».
آستانهی رؤس الشهداء، یکی از زیارتگاههای شیعیان جهان میباشد
لازم به توضیح است که بدون شک و تردید تمامی سرهای شریف شهدای کربلا که به شام حمل گشت در این آستانه دفن شده، به استثنای سر مطهر حضرت سید الشهداء (علیه السلام) که خود تاریخچهی مفصلی دارد. ظاهراً بر سنگی که صاحب اعیان الشیعة در سال 1321ق مشاهده نموده، فقط نام مشهورترین شهدای کربلا جهت علامت و حفظ محل دفن ثبت شده بود و هرگز مقصود این نبوده که این آستانه فقط به سر مطهر سه نفر تعلق دارد چه بر یک در قدیمی که ساخت آن به قبل از دیدار سید محسن امین میرسد و سابقاً در قاب چوبی بوده و بر اثر مرور زمان پوسیده و فعلاً دارای قاب آهنی است، نام شانزده نفر از شهدای کربلا ذکر شده که عیناً از روی در مذکور نقل و در اول مقاله درج گردید.
این آستانه فعلاً دارای صحن وسیعی است که حرم شریف در وسط آن واقع است و یک در ورودی به حرم مطهر دارد که نام شانزده نفر از شهدای کربلا بر روی آن با نقوش دیگر به شکل برجسته ثبت است. در وسط حرم ضریحی فولادی و بالای ضریح گنبد گچی قرار دارد و در اطراف گنبد از داخل اسماء دوازده امام (علیهم السلام) به چشم میخورد. تولیت این آستانه با خاندان آل مرتضی است.
"مسجد پادشاهی" یکی از بناهای تاریخی پاکستان است که در سال 1673 میلادی توسط "اورنگزیب عالمگیر" یکی از شاهان مغول در شهر لاهور بنا نهاده شد.
حسن و زیبایی این مسجد تاریخی دیدنی و ستودنی است و یکی از آثار تاریخی ماندگار درشبه قاره هند است.
امروزه مردم پاکستان شهر لاهور را با نام مسجد مذکورمیشناسند.
مسجد پادشاهی، چهارمین مسجد بزرگ جهان محسوب میشود که گنجایش پذیرش 60 هزار نفر را دارا است.
صحن بزرگ این مسجد نیز حدود 100 هزار نفر گنجایش دارد.
در داخل و خارج این مسجد نیز منبتکاریها و گچبریهای زیبایی قرار دارد و دیوارهای آن با سنگ مرمر قرمزی که از معادن سنگ "جیپور" هند آورده شده ساخته شده است.
اسلوب ساخت این مسجد شبیه "مسجد جامع ملی" است که در سال 1648 میلادی به دستور "شاهجهان" پدر "اورنگ زیب" ساخته شده است.
مسجد پادشاهی در سال 1673 میلادی توسط "اورنگزیب عالمگیر" یکی از شاهان مغول بنا شد
، چهارمین مسجد بزرگ جهان محسوب میشود
حسن و زیبایی مسجد پادشاهی تاریخی دیدنی و ستودنی است
مسجد پادشاهی گنجایش پذیرش 60 هزار نفر را دارا است
صحن بزرگ مسجد پادشاهی نیز حدود 100 هزار نفر گنجایش دارد
مسجد پادشاهی یکی از آثار تاریخی ماندگار درشبه قاره هند است